Senin, 06 Mei 2013

PASAMBAHAN

    SALAM sa ujuik dengan simpuah, ibarat bungka nan piawai, naraco luruih main, daun indak basibak jo basisieh indak babateh jo bahinggo.

     SALAM kapado niniak mamak nan gadang basa batuah, sandi andiko dalam kampuang tampuak jo tangkai dinagari, kapai tampek rang batanyo kapulang tampek babarito.
Nan bak kayu gadang di tangah koto, ba urek balimbago matan, badahan cupak jo gantang, barantiang barih jo balabeh, badaun rimbun jo adat, babungo mungkin jo patuik, babuah kato nan bana. Buliah baselo di ureknyo, dapek basanda di batangnyo gantungan cupak nan duo, partamo cupak usali, kaduo cupak buatan.

      SALAM kapado hulubalang jo panglimo sarato manti pagawai adat, parik dalam pagagaran kokoh , urang na cadiak candokio, tau sarato pandai, tau dirantiang ka mancucuak, tahu di dahan ka mahimpok sarato ranggeh ka manyanggo, paham jo kieh kato bayang, takilek ikan dalam ayie, ikan takilek jalo tibo, lah tantu jantan batinonyo, santan dirumah lah barameh.

     SALAM kapado baliau angku nan tuo, alim ulama cadiak pandai, bila maulana jo tuangku sarato imam dengan chatib, urang arif bijaksano, tagaknyo rintang bapituah, duduaknyo rintang bacamin kitab, nan tau di halal dengan haram sarato sah dengan batil, palito nyalo maso di dunia, bendangnyo sampai ka akhirat.

     SALAM kapado nan mudo salendang dunia, nan capek kaki ringan tangan, capek kai indak panaruang, ringan tangan indak pamacah, asa tarantang duo sudah, bahati suci bamuko janiah, nan tau di malu dengan sopan sarato raso jo pareso, raso dibao naiak nan pareso di bao turun.

     SALAM ka pado Bundo Kanduang, limpapeh rumah nan gadang, sumarak anjuang paranginan, ibarat bungo di halaman, hiasan didalam kampuaang pamenan dalam nagari, kok hiduik tampek baniat, mati tampek ba naza, ka unduang- unduang ka madinah, ka payuang panji ka sarugo, amban puruak aluang bunian, urang nan duduak jo sukatan,kok hauih tampek mintak ayie, lapa ka tampek minta makan.

    Ujuik kato buah rundingan, sakironyo paham di kahandaki, bahubuang jo maso nan ditampuah, dek maliek di ateh rupo, basiang ateh nan tumbuah, tumbuah sarupo iko kini. Syariat ado bahakikat, lahie kulik manganduang isi, dilua nan tampak nyato, didalam kandungan ilmu, jikok dipiliah jo ikhtiar, jikok aka dijalankan, jo tanang budi marangkak, ka ateh nyato ta ambun jantan, kabawah jaleh takasiek bulan. lahie manjadi buah amal, basilek dipangka karih, malinteh di ujuang padang, kato salalu ba umpamo, rundiang nan banyak bakiasan.

    Baa sakarang nagko kini, pihak diambo nan baru datang, sararak langkah dari rumah, sa ayun lenggang di nan goloang, manuju Pikumbuah Mudiak nangko,

Didoroang dek kandak bana
Di elo dek cinto hati
Dicubo cubo baraja
Tandonyo cinto ka nagari

Walau dima buni dipijak
Disinan langik kito jujuang
Tapi bukan alasan nan bijak
Untuak kito lupo jo kampuang

Adat dikundang pai
Kok sara lakek di tubuah
Walau ka tingga di lua bumi
Dipakai bapantang lusuah

Tapi saketek nan mancameh
Ragu tibo bimbang nan datang
Kato taserak alun lai kameh
Pado cukuik banyak nan kurang

Bak manetek niro pinang, antah barayie antah indak, bak alu patah patigo, musim pabilo kabataruak.

Badan umpamo padi salibu, awak tumbuah musim talampau. urek bagantuang kajarami, rangkiang tinggi nan bahadang masuak karuang raso ka indak, tampan kalapuak salamonyo.
Cameh bana badan sabatang, ka tunggak ampulua kayu, ka papan lebanyo tangguang, tampan ka jadi sibiran sajo, antah kok rela dunsanak bari
Tapi, dek punco alah tarasok

Calak calak ka ganti asah
Sambie manunggu tukang tibo
Ambo cubo manarah
Dunsanak tingga mangatam sajo

Kok indak di garih nan pahek
Indak di takuak nan batabang
Tacancang lauak tangah alek
Tasabuik badan di nan sumbang

Kalilawa dipulau rimbang
Anak ruso mati tadabiah
Kok gawa toloang di timbang
Kok doso ampunkan labiah

Cupak panuah gantang balanjuang
Nyampang basuo saliter indak usah salahkan sarueh batuang
Ambo manggantang nan kurang bijak
Untuak dunsanak kasadonyo, dek lah banyak dunsanak nan datang, dek biaso juo manuruik adat nan bapakai, cupak tagak nan ba isi, kok mulia alek dibao duduak, mulia tamu di bao naiak. baa sakarang nangko kini..
Satantangan dunsanak kasadonyo, ketek indak disabuik namo, gadang nan indak disabuikkan gala, sambah nan jatuah ka tangah tangah, rundiang talewa ke nan rami.

Datang kok indak tapabasokan, tibo kok indak tamuliakan, himbau kok indak tasahuti, tanyo kok kurang dapek jawek,maklumlah dunsanak tantang itu.
Dek sulik balega di nan sampik, sarik manuka di nan tidak, ditambah pulo kakurangnyo.
Darah nan baru satampuak pinang, umua umpamo satahun jaguang, akan balun pandapek kurang, ulemu jauah sakali, tinggi badan di bao rueh, gapuak hanyo di bao lamak
Baa toh sakarang kini nangko..

Tambilang dibaliak lansek Sitaba dirumpun sarai
Ambo bilang sado nan dapek
Nan tingga untuak rang nan pandai
Tungkek galah amat di rajo Salibu dibaliak papan
Kok salah tobatlah ambo kok bana samo kito amalkan..

Sabtu, 04 Mei 2013

♥ GULAI CIPUIK ♥

Salah satu Nagari yang terkenal dengan kulinernya tentunya Kenagarian KUBANG dengan tetangganya seperti Danguang Danguang.

     Siapa yang tidak kenal dengan "MARTABANG KUBANG" yang telah melegenda kelezatannya di Nusantara dan sudah menjadi Merek Dagang dalam arti ada yang "palsu" ada yang memang Asli Kubang Yang palsu maksud saya bisa saja bukan orang kubang yang membat martabak ini tapi karena Martabak Nagari Kubang sudah terkenal dan populer maka pedagangnya memasang merek "Martabak Kubang" Begitu juga dengan "SATE DANGUANG DANGUANG" sebuah nagari di Ranah Minang tetangga Nagari Kubang yang termasuk dalan Luhak 50 Koto.

    Dari 3 Luhak cikal bakal Minangkabau sebagai sebuah administratif wilayah dipandang dari sudut adat dan budaya, dua luhak yang lain adalah Luhak Tanah Datar dan Luhak Agam'
Ketiga Luhak ini sangat kaya dengan aneka masakan ala Urang Darek dan bertambah kaya kuliner pusaka ranah minang kita dengan masyarakat Pesisir seperti Pariaman dan Pesisir Selatan dengan hidangan khas aneka masakan laut yang mengundang selera serta bercita rasa khas dan terkadang Unik.
     Banyak lagi mungkin kuliner pusaka yang khas dan unik dari kubang ini seperti kebanyakan di Nagari Nagari di ketiga Luhak tersebut.
Saya sempat mencicipi GULAI CIPUIK di kampung kawan saya, ketika kami makan malam selepas Magrib.
Pokoknya eksotis dengan keasyikan tersendiri menghisap terlalu dalam dengan hentakan /tarikan yang cukup kuat ketika Siput ditaroh dibibir kita agar daging Cipuik yang "seupil" ini keluar dari cangkangnya
apalagi gulai ini dicampur ( Dirancah) dengan kemumu yang lunak lembut krenyes krenyes.

     Gulai Cipuik Kubang dimasak oleh orang tua atau sanak saudara kawan saya ini dengan santal kental warna hijau keputihan dengan rasa sedikit manis (Di Gulai Manih) padanan yang paling pas menikmati gulai manis cipuik ini tentu harus dikombinasikan dengan samba lado yang pedas, maklumlah orang minang makan tanpa cabe bisa membuatnya senewen uringan2an atau bahasa yang paling menyentuh mungkin begini Orang minang makan tanpa lado atau cabe membuat "Hatinya Hambar dan Hampa"..!
Saya pikir banyak lagi pusaka kuliiner Nagari Kubang ini.

      Mari kita lestarikan, kita jaga, kita.
Pelihara, kita kembang tumbuhkan, kita data dan inventaris kekayaan kuliner Pusako Minang tercinta agar tetap lestari.
     Seharusnya segera di buat meseum sederhana yang berisi koleksi segala jenis pusaka kuliner ranah minang lengkap dengan koleksi alat alat memasak dengan.
Sentuhan tradisional yang serba manual.. ♥ ♥ ♥

Kamis, 02 Mei 2013

~Rukun Nan Tigo Jadi Urang Elok-elok~

♥Tasabuik nilai pakaian,,latak mutu sarato gengsi,bukan di colok ragi kain,indak di merek barang impor,murah jo maha harago kain.bukan….. Tapi basuo macam nan tigo.Manolah jinih nan tigo…

♥ Nan partamo elok dasarnyo…
»banang sariang tanunan rapek, disasah pantang nyo susuik,di jamua bapantang puda.

♥ Nan kaduo taguah jaitannyo….
»Tukang pandai bapangalaman,jaik nan samo baliak balah,indak bakasan sambungan kain.

♥ Nan katigo guntiang potongan…..
»Mode baru, saik rang kini,ragam nan alun katinggalan, tapakai kamari pai.

Baitulah juo,jo manusiako mah sanak.Makonyo jadi urang baiak-baiak,tigo pulo rukun jo syaraiknyo.Ibarat tungku sajarangan,bak tali tigo sapilin.Tansano umpang salah ciek,kok kandua putuih salampih..rumik mambilai mamapahnyo,Raso tak mungkin samporono.

Mari kito bilang ciek-ciek sanak,dietong mulai dari asonyo…Simak dek sanak jaleh-jaleh.

♥ Nan partamo Katurunannyo…
»Elok sako dari pihak Ibu,barasiah iliran dari Ayah..!Rumpun nan indak cacek catah.Nan basuo dalam kucikah.kok lai asanyo kuriak..tibo di anak ka kuriak pulo,sakurang-kurangnyo ba bulu rintiak.Kamano cucuran atok..tajunnyo ka palimbahan juo.Sabab anak tuangan Ibu,fotocopy dari Ayah,cetakan urang nan baduo.

♥ Nan kaduo Pandidikanyo……
»Lai sikola jo mangaji,masak ajaran rumah tango makan pitunjuak patang pagi.Nyampang kok lai acok ka asahan,asyik di kilia jo gurinda,lamo-lamo ka tajam juo.

♥ Nan katigo
»Barasiah linkungan masyarakaik,kondisi alam lingkungan urang sakuliliang sato mambantuak jiwa anak.Nan bak sapantu urang tuo…Nan bak bantuak tuangan Loyang ka kian pulo bantuaknyo lilin,baa bana ragam iramagandang baitu pulo lengok tarinyo...

Dunsank kasadonyo..apo nan baru di paparkan hanyo sakadar teori cadiak pandai, ukuran umum pukua rato.Ado kalonyo rukun jo syaraik tapanuhi,alah taisi tigo rupo….

~Kok sako turunan baiak-baiak…..
~Lai badidik ka nan elok……
~Masyarakaik lai barasiah….

Namun anak rusak binaso indak ba ampek bangkang juo…Mako ado samacam ciek lai,,ulu bala pangka panyakik yaitu: Sisiak cilako,garih tangan bakat bawokan dari lahia.Ikolah nan rumik manawanyo……..

Samisa mambuek rumah ko mah sanak..

~Walau kayu lai kayu rikie.
~Tukang nan dari pandai sikek.
~Rumah nan mode maso kini.

Namun pondasi di tanah rawang.!!,di maa lah tonggak ka inggoknyo…

~ALAM TAKAMBANG JADI GURU~


Urang Minangkabau pado umumnyo sangaik amuah maambiak pitunjuak jo pangajaran dari pangalaman-pangalaman hiduik urang-urang tuo nan dahulu. Pangalaman nantun bagi anak-anak cucu urang Minangkabau dipakai sabagai suri tauladan dan juo diambiak sabagai kaco parbandiangan dalam manampuah hiduik salanjuik nyo. Pangalaman adolah guru nan paliang baiak. Sasuai jo pasan dari urang-tuo-tuo kito, ma ambiak contoh ka nan sudah (atau ka nan alah balalu), jo ma ambiak tuah ka nan bana (indak sajo ka nan manang, karano nan manang nan-tun alun tantu salalu bana, tapi nan bana tu salalu ka manang lambek jo laun no).

⁠ Karano tu anak cucu urang Minangkabau sajak dari ketek no alah di ajari bana-bana mangarati dalam mambaco alam nan takambang nan-ko untuak ka dijadikan
⁠ guru. Mambaco buku nan banamo alam takambang nantun sangaik mamaralukan bana ka-arifan. Karano halaman no laweh, indak ta muek didalam gaduang-gaduang parpustakaan atau di dalam gudang-gudang buku doh.
⁠ Tapi, kalau kito bisa mamahaminyo sacaro mandalam, dan isi-no bisa pulo dikambangkan untuak manampuah hiduik nangko, Insya Allah tantu salamaik kito jadino.

⁠ Ibaraik kato urang tuo-tuo kito, kok di punta sabalun kuku, kok nyo di rantang sa laweh alam, baitulah sipaiknyo.

⁠ Urang-urang tuo Minangkabau, sajak mulonya pandai bana baraja dari kajadian-kajadian alam (akibaik-akibaik nan ado di tangah-tangah alam).

⁠ Makonyo pangajaran-pangajaran saroman nantun dibaco-baco salalu jo dikana-kana salamonyo. Labiah-labiah nan batalian jo tingkah kurenah hiduik di ateh bumi Allah nangko.

⁠ Pangajaran nan sarupo tu sajalan bana jo paringatan agamo kito Islam nan mangatokan : “siiruu fil ardhi, fan-dzuruu kaifa kaana aqibatul mukadz-dzibiina” aratino, bajalanlah di muko bumi, calieklah (palajarilah) baa akibaik-akibaik nan di timpokan kapado urang-urang nan mandutokan (mukasuikno urang-urang nan mandutokan paringatan-paringatan Allah).

⁠ Alam ma ajakan kapado kito, bahaso paneh jo hujan babalasan. Ma ajakan pulo bahaso Allah alah manjadikan sagalo sapasang, sagalo duo. Ado ketek ado lo gadang, ado sakik tando ado sanang, ado maju ado loh mundur, ado mudo ado gaek, ado hiduik pasti ado mati.

⁠ Jadi pangalaman hiduik di ateh alam nan saroman tu, manjadikan kito maliek apo nan ado di baliak nan tampak, pandai mambaco di baliak nan sadang dirasoan, indak hanyo sakadar tatuju (ta-fokus kato urang kini) kapado pandangan mato sajo.

⁠ Tapi labiah jauah kabulakang, ka nan tasirek disubaliak nan tasurek. Saroman tu bana aluihno pangajaran nan dibarikan dek alam ko, nan di ajakan dek rang tuo-tuo saisuak sahinggo anak cucu rang Minangkabau tumbuah manjadi generasi nan arih-candokio (bukannyo arih cando ka iyo).

⁠ Urang Minangkabau sangaik pandai mampagunokan kato-kato, nan banyak manganduang pangajaran [panuah arati] banyak barisi kieh jo bandiang.

⁠ Disinan tu talatak ka labihan kito dari urang-urang lain, nan indak hanyo sakadar mambaco apo nan tampak, tu sajo.

⁠ Inyo indak mangecek apo nan takana, tapi labiah dahulu mangana-ngana apo nan ka disampaaikan-no. Ikolah tando urang nan arih bijaksano, nan tau di ereng jo di gendeang, nan tau rantaiang nan ka malantiang, atau tau pulo di batu nan ka manaruang. Indak manyarundak se do kian ka mari, bak ibaraik ilimu babi.

⁠ Lai ko ka manyingung urang ka naik, atau lai goh kamelendo urang ka turun.

⁠ Baitulah kalau kito namuah maambiak pangaja ka bakeh alam nan takambang ko untuak di jadikan guru, Insya Allah tantu kita manjadi umaik nan pandai hiduik, jo indak mungkin putuih aso hilang sumangaik.

⁠ Ikolah nan sajak dahulu di sabuik-sabuik dalam pasan rang tuo-tuo kito, di maa bumi di pijak di sinan rantiang di patah, di maa langik di jujuang, disinan adaik baapakai.

⁠ Kok badan pai marantau, jan di lupokan, iyu bali balaanakpun di bali, ikan panjang bali dahulu. Ibu cari, dunsanak-pun dicari, induak samang cari dahulu.Sabarek-barek baban nan singguluang usah di tinggakan, sa jauah-jauah bajalan nan kampuang usah di lupokan.

⁠ Baitu lo kalau alam takambang di jadikan guru, sa tinggi-tinggi tabang bangau, dibancah juo kahinggokno. Sajauh-jauh marantau, ka kampuang juo babaliakno.Mudah-mudahan kito basamo dapek maambiak hikmah dari padonyo.